Wymagania szczegółowe dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

1)         traktuje zdrowie jako wartość na różnych etapach życia człowieka i klasyfikuje je w osobistej hierarchii wartości;

2)         traktuje zdrowie jako zasób człowieka, o który należy się troszczyć i który należy rozwijać – w wymiarze indywidualnym, społecznym i środowiskowym;

3)         rozumie, na czym polega postawa troski i odpowiedzialności za własne zdrowie;

4)         okazuje szacunek sobie i rozwija poczucie własnej wartości; okazuje szacunek i empatię w relacjach międzyludzkich i jest gotów przyjąć perspektywę drugiego człowieka oraz troszczyć się o świat przyrody, dostrzegając perspektywę przyszłych pokoleń;

5)         prezentuje postawę optymizmu życiowego, który sprzyja zdrowiu i harmonii z otaczającym środowiskiem.

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) omawia pojęcie zdrowia i zdrowego stylu życia; wymienia wiarygodne i rzetelne źródła informacji o zdrowiu i zdrowym stylu życia;

X

2) wykonuje czynności higieniczne (tj. mycie zębów, mycie rąk, mycie twarzy, mycie ciała, mycie włosów, dba o czystość bielizny i odzieży); korzysta

z podstawowych środków higienicznych

i pielęgnacyjnych; omawia znaczenie higieny osobistej dla utrzymania zdrowia;

X

X

X

3) wyjaśnia, czym jest nadwaga i otyłość, oraz omawia, na czym polega ich profilaktyka;

X

X

4) wyjaśnia, czym są badania profilaktyczne i badania przesiewowe oraz w jakich grupach i kiedy powinny być wykonywane; omawia pojęcie grupy ryzyka;

X

X

5) wymienia objawy, które mogą świadczyć o chorobie, w tym: zmiany skórne, bóle brzucha, klatki piersiowej, głowy, wymioty, krew w stolcu;

X

X

6) mierzy temperaturę ciała przy użyciu różnych termometrów; wyjaśnia, czym jest gorączka, kiedy jest groźna, a kiedy nie trzeba jej obniżać;

X

X

X

7) wyjaśnia, czym są szczepienia; wyjaśnia, dlaczego warto się szczepić;

X

X

8) wymienia zasady przygotowania się do wizyty lekarskiej, w tym do wizyty stomatologicznej, oraz zasady higieny osobistej; przygotowuje odpowiedzi na pytania standardowo zadawane przez lekarza;

X

X

9) postępuje w stanach zagrożenia życia i zdrowia zgodnie z zasadami udzielania pierwszej pomocy; wymienia sytuacje, w których należy wezwać zespół ratownictwa medycznego (karetkę pogotowia).

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) systematycznie uczestniczy w różnorodnych formach aktywności fizycznej, szczególnie na świeżym powietrzu; dobiera strój do panujących warunków atmosferycznych; stosuje zasady bezpieczeństwa podczas aktywności fizycznej; wymienia korzyści zdrowotne wynikające z aktywności fizycznej,

w tym w profilaktyce nadwagi i otyłości;

X

X

2) promuje aktywność fizyczną w grupach rówieśniczych i rodzinie; dąży do zalecanego poziomu aktywności fizycznej (np. wspomagając się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi);

X

X

X

3)  znajduje miejsca, obiekty i wydarzenia

w najbliższej okolicy, które można wykorzystać do podejmowania aktywności fizycznej w sposób bezpieczny i zgodny z jego zainteresowaniami;

X

4) ogranicza czas spędzany w pozycji siedzącej lub leżącej w ciągu dnia przez aktywne przerwy (np. ćwiczenia

rozciągające, ćwiczenia oporowe, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia wzroku); wymienia negatywne skutki zdrowotne wynikające z prowadzenia sedentarnego stylu życia (bezczynności ruchowej);

X

X

5) systematycznie wykonuje ćwiczenia relaksacyjne, w tym ćwiczenia oddechowe; rozumie znaczenie ćwiczeń fizycznych dla obniżenia stresu;

X

X

6) przyjmuje prawidłową pozycję ciała podczas codziennych aktywności; regularnie wykonuje ćwiczenia ukierunkowane na kształtowanie prawidłowej postawy;

X

X

7) praktykuje techniki relaksacji przed zaśnięciem i stosuje zasady higieny snu; wyjaśnia znaczenie snu dla zdrowia fizycznego i psychicznego; określa zalecaną długość snu dla osób w jego wieku; opisuje kluczowe czynniki wpływające na jakość snu, ze szczególnym uwzględnieniem negatywnego wpływu korzystania

z urządzeń elektronicznych przed zaśnięciem.

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) stosuje się do zaleceń zgodnych z talerzem zdrowego żywienia, ze szczególnym uwzględnieniem regularnego spożywania posiłków, w tym dużej ilości warzyw i owoców; dostosowuje wielkość porcji

do swoich potrzeb; unika żywności niekorzystnej dla zdrowia (np. fast foodów, słodyczy);

X

X

2) stosuje zasady zdrowego nawadniania; unika słodzonych napojów;

X

X

3) samodzielnie przygotowuje proste, zdrowe posiłki oraz zdrowe przekąski; wybiera produkty bogate w podstawowe składniki odżywcze;

X

X

4) uprawia rośliny jadalne w celu przygotowania zdrowych posiłków; wskazuje produkty pochodzenia roślinnego korzystne dla zdrowia;

X

X

5)  rozpoznaje oznakowania na etykietach produktów

spożywczych, w tym informacje o wartości odżywczej i alergenach, a także wyjaśnia ich znaczenie

oraz zastosowanie w wyborze produktów; korzysta

z wiarygodnych aplikacji mobilnych do analizy składu produktów;

X

X

X

6) ocenia świeżość produktów spożywczych; rozpoznaje oznaki psucia się żywności; stosuje podstawowe metody przechowywania żywności; szacuje

zapotrzebowanie na produkty spożywcze, aby unikać ich marnotrawienia.

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) omawia pojęcie zdrowia psychicznego, czynniki je chroniące oraz te, które zwiększają ryzyko występowania zaburzeń psychicznych;

X

X

2) rozpoznaje i nazywa emocje u siebie i innych osób; omawia i stosuje konstruktywne sposoby radzenia sobie z emocjami, m.in. techniki uważności; omawia zasady pierwszej pomocy emocjonalnej;

X

X

X

X

3)  omawia pojęcie stresu; wyjaśnia wpływ stresu

na ciało, myśli, emocje, zdolności poznawcze; stosuje konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem;

X

X

X

4) omawia pojęcie pozytywnej samooceny i pozytywnego obrazu siebie, a także wymienia sposoby ich budowania w swoim życiu;

X

X

X

5)  omawia pojęcie postawy asertywnej; adekwatnie

do sytuacji korzysta z asertywności; odróżnia, czym jest postawa asertywna, a czym agresywna i uległa;

X

X

X

X

6) omawia pojęcie przemocy; wymienia przykłady zachowań przemocowych, w tym przemoc fizyczną, psychiczną, rówieśniczą i cyberprzemoc; omawia sposoby reagowania na przemoc i wskazuje miejsca, w których można szukać pomocy, będąc osobą doświadczającą przemocy lub jej świadkiem;

X

X

X

X

7) omawia pojęcie zachowań autoagresywnych; wymienia konsekwencje zdrowotne związane

z zachowaniami autoagresywnymi; wskazuje miejsca, w których można szukać pomocy;

X

X

X

X

8) omawia zagadnienie komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz ich znaczenie w relacjach

interpersonalnych, w tym rówieśniczych, rodzinnych i innych; rozwija umiejętności komunikacyjne;

X

X

X

9) wskazuje miejsca uzyskania pomocy psychologicznej, psychoterapeutycznej i psychiatrycznej dla dzieci

i młodzieży, w tym telefony zaufania; omawia sytuacje wymagające reakcji osób dorosłych;

X

X

10) omawia potrzeby osób z zaburzeniami neurorozwojowymi, w tym z zaburzeniem ze spektrum autyzmu, ADHD, rozwojowymi zaburzeniami uczenia się, zaburzeniem rozwoju intelektualnego, oraz

potrzeby osób z niepełnosprawnościami fizycznymi.

X

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) wyjaśnia pojęcia: koleżeństwo, przyjaźń, zauroczenie, zakochanie, miłość, a także rozpoznaje niewłaściwe zachowania w tych relacjach;

X

X

2) wymienia i omawia funkcje rodziny; opisuje przejawy jej prawidłowego funkcjonowania; omawia wartość rodziny w życiu osobistym człowieka;

X

X

3) omawia czynniki wpływające na atmosferę w rodzinie, zna prawa i obowiązki dziecka oraz rodziców;

X

X

4) omawia sposoby dbania o więzi rodzinne (relacje z matką, ojcem, rodzeństwem, dziadkami i dalszą rodziną);

X

X

5) opisuje zmiany mogące występować w rodzinach, w tym separację, rozwód, wejście rodziców w nowe związki, adopcję, rodzicielstwo zastępcze, pojawienie się rodzeństwa, chorobę i śmierć, a także

wymienia sposoby radzenia sobie w takich sytuacjach.

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) opisuje fizyczne, psychiczne, emocjonalne oraz społeczne zmiany występujące w okresie dojrzewania; omawia zmiany zachodzące w mózgu podczas dojrzewania oraz wpływ tych zmian na zachowanie nastolatków; wyjaśnia różnice między dojrzewaniem fizycznym a dojrzałością psychiczną;

X

X

2) identyfikuje zmiany dotyczące dojrzewania należące do normy medycznej, w tym różne tempo wzrostu, zmianę sylwetki, ginekomastię, nocne polucje,

mutację, wzmożone pocenie się, zmianę zapachu, mimowolne erekcje, owłosienie, wzrost piersi, pojawienie się miesiączki, trądzik, a także odbiegające od normy medycznej, w tym przedwczesne lub

opóźnione dojrzewanie, stulejkę, nieprawidłową wydzielinę z pochwy, nieprawidłowości związane z miesiączkowaniem;

X

X

X

X

3) wymienia i stosuje zasady higieny osobistej związanej ze zmianami okresu dojrzewania, higieny skóry

twarzy, higieny całego ciała, w tym narządów płciowych; wymienia zasady użycia podpasek i tamponów;

X

X

4) omawia etapy cyklu miesiączkowego i jego wpływ na codzienne funkcjonowanie i samopoczucie.

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) charakteryzuje pojęcia: zdrowie seksualne, seksualność i omawia ich rolę w życiu człowieka;

X

X

X

2) omawia budowę i podstawowe funkcje narządów płciowych wewnętrznych i zewnętrznych;

X

3) wyjaśnia proces zapłodnienia; wymienia najważniejsze fakty dotyczące przebiegu ciąży, porodu oraz opieki nad noworodkiem;

X

4)  omawia zagadnienie autonomii cielesnej oraz to,

w jaki sposób asertywnie o nią dbać; wymienia rodzaje zachowań dorosłego lub rówieśnika, które są przekroczeniem granic intymnych; wyszukuje przepisy prawne dotyczące ochrony seksualności osób poniżej 15 roku życia, w tym art. 200 i art. 202 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17, 1228, 1907 i 1965); omawia możliwości uzyskania pomocy w sytuacji zagrożenia;

X

X

X

X

5) wymienia stereotypy płciowe oraz wyjaśnia ich wpływ na funkcjonowanie człowieka.

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) omawia wpływ jakości środowiska naturalnego na zdrowie człowieka, w tym zanieczyszczenia powietrza i wód, zmniejszenie ilości terenów zielonych, zmiany klimatu; wyjaśnia, jak wzrost średniej globalnej

temperatury wpływa na zdrowie i warunki życia człowieka;

X

2) sprawdza aktualny stan zanieczyszczenia powietrza przy użyciu technologii informacyjno-komunikacyjnych (np. specjalistycznych aplikacji mobilnych) oraz

podaje przykłady ograniczania jego poziomu w swoim otoczeniu;

X

X

3)  wyjaśnia, dlaczego kontakt z naturą jest istotny

dla zdrowia; wyjaśnia, czym jest odpowiedzialność za zwierzęta domowe, jak również za dziką przyrodę i ekosystemy;

X

4) sprawdza natężenie hałasu przy użyciu technologii informacyjno-komunikacyjnych (np. specjalistycznych aplikacji mobilnych) oraz podaje przykłady ograniczania jego poziomu w swoim otoczeniu;

wyjaśnia zasady profilaktyki niedosłuchu;

X

X

5) podejmuje działania proekologiczne, aby poprawić stan środowiska naturalnego i własne zdrowie.

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) przestrzega zasad higieny cyfrowej; omawia definicje zjawiska: niebieskiego światła, szyi SMS-owej,

krótkowzroczności w kontekście nadużywania urządzeń ekranowych; omawia różnice między

relacjami międzyludzkimi bez użycia oraz z użyciem technologii i urządzeń elektronicznych;

X

X

X

2) omawia zagrożenia wynikające z niewłaściwego używania technologii informacyjno-

-komunikacyjnych, w tym cyberprzemoc, hejt, mowę nienawiści, kreowanie cyberrzeczywistości, zjawisko patostreamingu, uzależnienie od Internetu i gier komputerowych oraz niebezpieczne kontakty w sieci, m.in. uwodzenie w sieci (grooming); omawia korzyści i zagrożenia związane

ze sztuczną inteligencją oraz wirtualną rzeczywistością (VR);

X

X

X

3)  omawia korzyści wynikające z przestrzegania

„domowych zasad ekranowych”;

X

X

4) omawia zagrożenia związane z zażywaniem substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu, wyrobów tytoniowych, napojów energetyzujących;

X

X

5) omawia sposoby reagowania w sytuacjach występowania zagrożeń związanych z korzystaniem z Internetu i zażywaniem substancji psychoaktywnych, w tym ze spożywaniem alkoholu, używaniem wyrobów tytoniowych, spożywaniem

napojów energetyzujących, a także wymienia sposoby uzyskania pomocy specjalistycznej w tym zakresie;

X

X

6) formułuje argumenty dotyczące korzyści wynikających z niezażywania substancji psychoaktywnych, w tym

niespożywania alkoholu, nieużywania wyrobów tytoniowych, niespożywania napojów

energetyzujących.

X

X

X

Wymagania szczegółowe dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

1)      rozumie, że godność człowieka stanowi fundamentalną wartość na wszystkich etapach jego życia;

2)      potrafi w imię godności i ludzkiego szacunku akceptować człowieka bez względu na jego indywidualne cechy, choroby, niepełnosprawności;

3)      rozumie, że zdrowie stanowi wartość nadrzędną w różnych kręgach kulturowych;

4)      dba o poczucie własnej sprawczości w odniesieniu do zdrowia własnego i innych osób oraz stanu środowiska naturalnego i klimatu;

5)      przyjmuje postawę prospołeczną w odniesieniu do zdrowia innych osób; rozumie ideę zachowań prozdrowotnych

w kontekście zdrowia publicznego, w tym donacji krwi, szczepień ochronnych, badań profilaktycznych oraz unikania zażywania substancji psychoaktywnych; rozumie, na czym polega kultura wolontariatu i ma świadomość, że służy ona dobru innych osób, w tym działaniom na rzecz ochrony środowiska naturalnego.

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1)  omawia czynniki, które wpływają pozytywnie

i negatywnie na zdrowie i samopoczucie; wyjaśnia, w jaki sposób sam może wpływać na zdrowie;

X

X

2) wyjaśnia, czym są choroby zakaźne, jakie są drogi ich przenoszenia, w tym droga kropelkowa, płciowa, przez krew, przez kontakt, a także wyjaśnia, jak można

ograniczyć ryzyko zakażenia; opisuje objawy

najczęstszych chorób zakaźnych oraz wymienia, które z nich mogą być groźne; wymienia objawy sepsy; wyjaśnia, czym są antybiotyki, czym jest

antybiotykoodporność i zagrożenia z niej wynikające;

X

X

3) stosuje zasady epidemiologicznej profilaktyki; wyjaśnia, czym są epidemie i pandemie oraz jak do nich dochodzi;

X

X

X

4) wyjaśnia znaczenie szczepień w przeszłości i obecnie; rozróżnia szczepienia obowiązkowe i zalecane;

omawia, czym są ruchy antyszczepionkowe, czym jest dezinformacja o szczepieniach i jak ją rozpoznać;

X

X

5) opisuje podstawowe mierniki zdrowia fizycznego oraz ich wartości referencyjne dla swojego wieku, w tym wskaźnik masy ciała (BMI), ciśnienie tętnicze krwi, tętno, stężenie glukozy we krwi, profil lipidowy;

za pomocą aparatu automatycznego mierzy tętno

oraz ciśnienie tętnicze krwi w spoczynku i po wysiłku fizycznym, a także wyjaśnia znaczenie monitorowania tych parametrów przez całe życie;

X

X

X

X

6) identyfikuje przeszkody społeczne, techniczne

i architektoniczne w życiu osób z niepełnosprawnością oraz podaje przykłady rozwiązań pozwalających

na tworzenie przestrzeni przyjaznej osobom z niepełnosprawnością.

X

X

X

Wymagania fakultatywne (nauczyciel realizuje przynajmniej jedno

z wymagań fakultatywnych). Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1)  wymienia choroby przenoszone przez zwierzęta

na ludzi oraz sposoby ochrony przed nimi; opisuje, jak usunąć kleszcza;

X

X

2) omawia najczęstsze choroby przewlekłe i cywilizacyjne (np. otyłość, nadciśnienie tętnicze, różne typy cukrzycy, zaburzenia lipidowe, choroby nerek, choroby wątroby, choroby serca, alergie, nowotwory, zaburzenia psychiczne, choroby otępienne); opisuje wyzwania osób żyjących z chorobami przewlekłymi; prezentuje postawę opartą na zrozumieniu problemów stojących przed osobami chorymi przewlekle.

X

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) promuje aktywność fizyczną, inicjując, organizując i uczestnicząc w różnorodnych wydarzeniach, projektach i wyzwaniach, które zachęcają do

aktywności fizycznej; angażuje społeczność szkolną i lokalną do wykonywania regularnych ćwiczeń;

wyjaśnia korzyści zdrowotne wynikające z aktywności fizycznej w kontekście profilaktyki chorób;

X

X

X

2) planuje i monitoruje własną 24-godzinną aktywność, w tym aktywność fizyczną, wypoczynek i sen, także z wykorzystaniem technologii informacyjno-

-komunikacyjnych;

X

X

X

3)  regularnie wykonuje ćwiczenia, które wspierają

prawidłową postawę ciała oraz zapobiegają bólom pleców i dysfunkcjom mięśni dna miednicy;

X

X

4) zastępuje bezruch ruchem w codziennych czynnościach (np. wybiera schody zamiast windy) oraz systematycznie korzysta z aktywnego transportu (np. chodzenie pieszo, jazda na rowerze); uzasadnia znaczenie aktywnego stylu życia dla zdrowia

fizycznego, psychicznego oraz środowiska naturalnego;

X

X

5) korzysta z różnych metod hartowania organizmu; wymienia różne metody i korzyści zdrowotne hartowania organizmu.

X

X

Wymagania fakultatywne (nauczyciel realizuje przynajmniej jedno

z wymagań fakultatywnych). Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) formułuje argumenty na temat korzyści zdrowotnych wynikających z aktywności fizycznej w kontekście

profilaktyki wybranych chorób niezakaźnych

(np. otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, zaburzeń metabolicznych, niepłodności, zwyrodnienia stawów i osteoporozy, depresji i innych zaburzeń psychicznych); wyjaśnia krótko- oraz

długoterminowe konsekwencje zdrowotne wynikające z braku aktywności fizycznej;

X

X

X

2) formułuje argumenty na temat motywów uczestnictwa w aktywności fizycznej, a także omawia bariery

i sposoby ich pokonywania; omawia znaczenie

aktywności fizycznej dla rozwoju psychospołecznego.

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) samodzielnie planuje i komponuje zbilansowane posiłki zgodnie z zaleceniami talerza zdrowego żywienia,

w tym z wykorzystaniem technologii informacyjno-

-komunikacyjnych (np. wiarygodnych aplikacji mobilnych, programów komputerowych);

X

X

2) przygotowuje napój izotoniczny oraz posiłki przedwysiłkowe i powysiłkowe;

X

X

3) wymienia konsekwencje zdrowotne wynikające

z niewłaściwego odżywiania (np. nadwagę, otyłość, insulinooporność, cukrzycę typu 2, choroby układu krążenia); omawia znaczenie diety w kontekście

chorób autoimmunologicznych (np. celiakię, cukrzycę typu 1, Hashimoto) i alergii pokarmowych;

X

X

4) opisuje negatywne skutki stosowania nieprawidłowych diet, nadużywania suplementów, spożywania napojów energetyzujących oraz stosowania środków dopingujących.

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) omawia zależność między emocjami, myślami a objawami fizycznymi i zachowaniem;

X

X

2) analizuje swoje zachowanie, uczucia i potrzeby

w różnych sytuacjach pod kątem budowania poczucia własnej wartości;

X

X

X

X

3) dba o pozytywny obraz własnego ciała; analizuje, jaki wpływ na obraz ciała mają m.in. Internet oraz media społecznościowe;

X

X

X

X

4) stosuje zasady pierwszej pomocy emocjonalnej wobec osób ze swojego otoczenia.

X

X

X

Wymagania fakultatywne (nauczyciel realizuje przynajmniej jedno

z wymagań fakultatywnych). Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) identyfikuje czynniki indywidualne i środowiskowe mające wpływ na własny dobrostan i stosuje adekwatne techniki radzenia sobie z trudnościami;

X

X

X

2) omawia potrzeby osób z zaburzeniami psychicznymi występującymi najczęściej w okresie dojrzewania,

w tym z zaburzeniami depresyjnymi, lękowymi, psychotycznymi, odżywiania (bulimią, anoreksją), dysmorfofobią.

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) opisuje oznaki zakochania; odróżnia zakochanie od popędu seksualnego oraz od miłości, a także miłość młodzieńczą od miłości dojrzałej;

X

X

2)  nawiązuje i utrzymuje relacje, dbając

o swoje potrzeby, jednocześnie szanując potrzeby innych osób; rozumie swoją rolę w budowaniu pozytywnej atmosfery w rodzinie;

X

X

X

3) rozpoznaje manipulację w najbliższym otoczeniu oraz asertywnie na nią reaguje;

X

X

X

4) omawia sposoby rozwiązywania problemów i konfliktów, w tym alternatywne metody

rozwiązywania sporów, w szczególności mediacje.

X

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) omawia cele rozwojowe i wyzwania etapu dojrzewania oraz kolejnych etapów życia człowieka, w tym

menopauzy, andropauzy, starości;

X

X

2) omawia czynniki wpływające na prawidłowy rozwój płciowy; monitoruje stan swojego ciała oraz identyfikuje możliwe nieprawidłowości i urazy układu moczowo-

-płciowego, w tym endometriozę, adenomiozę, zespół policystycznych jajników, nietrzymanie moczu, skręt jądra, złamanie prącia, wnętrostwo, spodziectwo, załupek;

X

X

X

3) charakteryzuje dostępne na rynku produkty menstruacyjne; wyjaśnia zjawisko ubóstwa menstruacyjnego i sposoby przeciwdziałania mu.

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) wyjaśnia pozytywne znaczenie ludzkiej seksualności; omawia pojęcie popędu seksualnego i jego zmian

w okresie dojrzewania; wymienia powody podjęcia aktywności seksualnej oraz konsekwencje z nią związane; rozumie rolę odpowiedzialności

w odniesieniu do seksualności w życiu człowieka;

X

X

X

2)  omawia pojęcie orientacji psychoseksualnej

i kierunki jej rozwoju; wyjaśnia pojęcia związane z tożsamością płciową;

X

X

X

3) omawia kryteria świadomej zgody; identyfikuje elementy seksualizacji oraz presji związanej

z podjęciem aktywności seksualnej obecne

w mediach społecznościowych, środkach masowego przekazu, kulturze młodzieżowej oraz we własnym otoczeniu, a także wymienia sposoby przeciwdziałania im i radzenia sobie z nimi; omawia elementy

dojrzałego, świadomego i odpowiedzialnego

przygotowania się do inicjacji seksualnej; wymienia konsekwencje przedwczesnej inicjacji seksualnej;

X

X

X

X

4) charakteryzuje metody antykoncepcji (mechaniczne, hormonalne, chemiczne, naturalne);

X

X

5) rozróżnia formy przemocy seksualnej, w tym molestowania seksualnego, a także omawia sposoby reagowania, gdy sam jej doświadcza lub gdy

doświadczają jej inni; identyfikuje miejsca, w których można uzyskać pomoc.

X

X

X

Wymagania fakultatywne (nauczyciel realizuje przynajmniej jedno

z wymagań fakultatywnych). Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) wymienia infekcje i choroby przenoszone drogą płciową, w tym kiłę, rzeżączkę, chlamydiozę,

zakażenie wirusem HPV, HBV, HCV, HIV i HSV; wymienia uniwersalne zasady profilaktyki infekcji i chorób przenoszonych drogą płciową; rozpoznaje objawy wymagające interwencji lekarskiej;

X

X

2) wymienia specjalności zawodowe zajmujące się tematem seksualności człowieka i zdrowia

reprodukcyjnego (ginekologię, urologię, andrologię, seksuologię, dermatologię i wenerologię, proktologię, endokrynologię, położnictwo, fizjoterapię

uroginekologiczną, farmację).

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) opisuje, jak zmiany klimatu i degradacja środowiska naturalnego wpływają na zdrowie indywidualne

i publiczne, wymienia choroby, które mogą być ich wynikiem, w tym zaburzenia psychiczne, choroby układu oddechowego, układu sercowo-naczyniowego, choroby skóry, a także wskazuje negatywne następstwa ekstremalnych zjawisk pogodowych dla zdrowia;

X

X

2) wyjaśnia, jak utrata bioróżnorodności wpływa na zdrowie indywidualne i zdrowie publiczne;

X

X

3) realizuje działania na rzecz poprawy stanu środowiska naturalnego; uczestniczy w działaniach promujących zdrowie środowiskowe.

X

X

Wymagania szczegółowe

dotyczące wiedzy i umiejętności. Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1) opisuje specyfikę cyfrowych relacji i zachowań; wymienia konsekwencje nadmiernego dzielenia się informacjami osobistymi w Internecie oraz konsekwencje odbioru niewłaściwych treści, takich jak patostreaming, internetowe wyzwania (challenge);

X

X

X

2) analizuje własną aktywność w Internecie pod kątem potencjalnych zagrożeń (np. cyberprzemocy, hejtu

i mowy nienawiści, sekstingu, korzystania z pornografii, uzależnienia od mediów

społecznościowych i gier komputerowych);

X

X

X

X

3) wymienia konsekwencje zdrowotne i psychospołeczne zażywania substancji psychoaktywnych

(np. spożywania alkoholu, używania wyrobów tytoniowych, zażywania narkotyków, nowych

substancji psychoaktywnych, leków przyjmowanych w celach innych niż wskazania medyczne, niezgodnie z zaleceniami lekarza i potrzebami zdrowotnymi) oraz korzystania z technologii informacyjno-

-komunikacyjnych w szkodliwy dla siebie oraz najbliższego otoczenia sposób;

X

X

4) wykorzystuje sposoby chroniące przed szkodliwym korzystaniem z technologii informacyjno-

-komunikacyjnych i przed zażywaniem substancji psychoaktywnych (np. spożywaniem alkoholu,

używaniem wyrobów tytoniowych, zażywaniem

narkotyków, nowych substancji psychoaktywnych, leków przyjmowanych w celach innych niż wskazania medyczne, niezgodnie z zaleceniami lekarza

i potrzebami zdrowotnymi), a także stosuje postawę asertywną i nie ulega presji otoczenia.

X

X

X

X

Wymagania fakultatywne (nauczyciel realizuje przynajmniej jedno

z wymagań fakultatywnych). Uczeń:

Cele

1

2

3

4

5

Umiejętności

1

2

3

4

5

6

1)  formułuje argumenty zachęcające do unikania

ryzykownych zachowań wpływających na rozwój uzależnień;

X

X

2) realizuje działania promujące higienę cyfrową i styl życia wolny od ryzykownych zachowań we współpracy ze środowiskiem rówieśniczym, rodzinnym, szkolnym i lokalnym.

X

X